BEPLEN

П

  • Пакуты

    Пакуты — гэта глыбокія фізічныя або эмацыйныя цярпенні, выкліканыя цяжкімі выпрабаваннямі, болем і прыгнётам. У кантэксце беларускай рэвалюцыі 2020 года гэтае слова набыло асаблівае значэнне, сімвалізуючы выпрабаванні, праз якія прайшло беларускае грамадства.

    Беларуская рэвалюцыя 2020 года, таксама вядомая як беларускія пратэсты 2020–2021 гадоў, была серыяй масавых палітычных дэманстрацый і пратэстаў супраць урада Беларусі і прэзідэнта Аляксандра Лукашэнкі. У адказ на мірныя пратэсты ўлады разгарнулі беспрэцэдэнтную хвалю рэпрэсій, якая ўключала масавыя затрыманні, жорсткае абыходжанне з затрыманымі, катаванні і палітычна матываваныя судовыя працэсы.

    Слова “пакуты” стала сімвалам не толькі болю і цярпенняў, але і стойкасці, мужнасці і непакорнасці беларускага народа. Яно падкрэслівае глыбіню траўмы, нанесенай грамадству, але адначасова і сілу духу тых, хто працягвае змагацца за свабоду і справядлівасць.

  • Падтрымка

    Падтрымка: Сімвал Салідарнасці і Супраціву ў Беларускай Рэвалюцыі 2020 года

    1. Кароткае вызначэнне тэрміна

    Падтрымка ў кантэксце беларускай рэвалюцыі 2020 года — гэта шырокі спектр дзеянняў і ініцыятыў, накіраваных на ўзаемную дапамогу, салідарнасць і забеспячэнне функцыянавання грамадзянскай супольнасці ва ўмовах дзяржаўнага ціску.

    Яна ўключае фінансавую, юрыдычную, псіхалагічную, інфармацыйную і матэрыяльную дапамогу пацярпелым ад рэпрэсій, а таксама падтрымку пратэстнага руху і незалежных медыя. Пасля прэзідэнцкіх выбараў 9 жніўня 2020 года, вынікі якіх былі шырока прызнаныя сфальсіфікаванымі, Беларусь ахапілі беспрэцэдэнтныя масавыя пратэсты. У адказ на жорсткае падаўленне мірных дэманстрацый з боку рэжыму Аляксандра Лукашэнкі, грамадзянская супольнасць пачала актыўна самаарганізоўвацца. Менавіта ў гэты перыяд слова «падтрымка» набыло асаблівае значэнне, сімвалізуючы адзінства і салідарнасць беларусаў перад тварам дзяржаўнага гвалту і рэпрэсій.

    Падтрымка стала адным з найважнейшых фактараў, які дазволіў беларускаму грамадству вытрымаць беспрэцэдэнтны ціск і рэпрэсіі. Яна спрыяла захаванню салідарнасці і змякчэнню наступстваў рэпрэсій, даючы надзею і магчымасць працягваць барацьбу за дэмакратычныя змены.

    2. Гістарычны кантэкст і сувязь з беларускай рэвалюцыяй 2020

    Пасля прэзідэнцкіх выбараў 9 жніўня 2020 года, вынікі якіх былі шырока прызнаныя сфальсіфікаванымі, Беларусь ахапілі беспрэцэдэнтныя масавыя пратэсты. У адказ на жорсткае падаўленне мірных дэманстрацый з боку рэжыму Аляксандра Лукашэнкі, грамадзянская супольнасць пачала актыўна самаарганізоўвацца [1, 2]. Менавіта ў гэты перыяд слова «падтрымка» набыло асаблівае значэнне, сімвалізуючы адзінства і салідарнасць беларусаў перад тварам дзяржаўнага гвалту і рэпрэсій. Ініцыятывы падтрымкі запоўнілі вакуум, які ўтварыўся з-за адсутнасці эфектыўнага дзяржаўнага рэагавання на крызіс, у тым ліку на пандэмію COVID-19, што папярэднічала выбарам [3].

    3. Канкрэтныя прыклады выкарыстання або падзеі

    Шматлікія грамадзянскія ініцыятывы і формы падтрымкі адыгралі ключавую ролю ў падтрыманні духу супраціву:

    • **BY_help**: Ініцыятыва, якая займалася зборам сродкаў і аказаннем юрыдычнай і фінансавай дапамогі пацярпелым ад рэпрэсій, у тым ліку ахвярам гвалту і палітычным зняволеным [4].
    • * **Фонды салідарнасці**: Ствараліся для аказання матэрыяльнай дапамогі звольненым па палітычных матывах, сем\`ям палітвязняў і тым, хто страціў працу з-за ўдзелу ў пратэстах.
    • * **Дваравыя ініцыятывы**: На мясцовым узроўні людзі самаарганізоўваліся для ўзаемнай дапамогі, правядзення дваравых акцый, збору сродкаў і інфармацыйнай падтрымкі.
    • * **Медыцынская і псіхалагічная дапамога**: Валанцёры аказвалі першую дапамогу на акцыях пратэсту, а таксаа псіхалагічную падтрымку пацярпелым ад гвалту.
    • * **Інфармацыйная падтрымка**: Незалежныя медыя і Telegram-каналы адыгралі вырашальную ролю ў распаўсюджванні праўдзівай інфармацыі, абыходзячы дзяржаўную цэнзуру, і каардынацыі дзеянняў пратэстўцаў.

    4. Значэнне для беларускага грамадства

    Падтрымка стала адным з найважнейшых фактараў, які дазволіў беларускаму грамадству вытрымаць беспрэцэдэнтны ціск і рэпрэсіі. Яна спрыяла:

    • **Захаван салідарнасці**: Нягледзячы на пераслед, людзі працягвалі адчуваць сябе часткай адзінай супольнасці, што ўмацоўвала іх маральны дух.
    • * **Змякчэнню наступстваў рэпрэсій**: Фінансавая і юрыдычная дапамога дазваляла пацярпелым

  • Прыгавор

  • Палітвязні

    Палітвязні

    1. Кароткае вызначэнне тэрміна

    **Палітвязні** (палітычныя зняволеныя) — гэта асобы, пазбаўленыя свабоды па палітычных матывах або з парушэннем іх правоў чалавека, у прыватнасці, правоў на свабоду выказвання меркаванняў, сходаў, аб\”яднанняў, а таксама права быць праваабаронцам [1]. Гэтае вызначэнне часткова натхнёнае крытэрыямі, акрэсленымі Парламенцкай асамблеяй Савета Еўропы.

    2. Гістарычны кантэкст і сувязь з беларускай рэвалюцыяй 2020

    Феномен палітычных зняволеных у Беларусі набыў асаблівую вастрыню пасля прэзідэнцкіх выбараў 2020 года і наступных масавых пратэстаў супраць фальсіфікацыі вынікаў. Рэжым Аляксандра Лукашэнкі ў адказ на мірныя дэманстрацыі разгарнуў беспрэцэдэнтныя рэпрэсіі, якія прывялі да затрыманняў, арыштаў і асуджэнняў тысяч грамадзян. Многія з іх былі прызнаныя праваабарончымі арганізацыямі палітычнымі зняволенымі, бо іх пазбаўленне волі было звязана выключна з іх палітычнай пазіцыяй або ажыццяўленнем асноўных правоў і свабод [2].

    3. Канкрэтныя прыклады выкарыстання або падзеі

    Сярод найбольш вядомых беларускіх палітвязняў — лаўрэат Нобелеўскай прэміі міру, заснавальнік праваабарончага цэнтра «Вясна» Алесь Бяляцкі, а таксама лідаркі апазіцыі, такія як Марыя Калеснікава [3]. Спіс палітвязняў пастаянна папаўняецца і ўключае ў сябе журналістаў, блогераў, прадпрымальнікаў, членаў штабоў кандыдатаў у прэзідэнты і звычайных грамадзян, якія выказвалі сваё нязгоддзе з дзеяннямі ўладаў [1].

    4. Значэнне для беларускага грамадства

    Існаванне палітвязняў з’яўляецца балючым напамінам аб адсутнасці дэмакратыі і вяршэнства права ў Беларусі. Гэта стварае атмасферу страху і запалохвання, накіраваную на падаўленне любой формы іншадумства. Аднак, адначасова, палітвязні сталі сімвалам мужнасці і непакорлівасці беларускага народа. Іх лёс мабілізуе грамадзянскую супольнасць як унутры краіны, так і за яе межамі, прыцягваючы ўвагу міжнароднай супольнасці да праблем з правамі чалавека ў Беларусі [4].

    5. Актуальнасць на сённяшні дзень

    На жаль, сітуацыя з палітвязнямі ў Беларусі застаецца актуальнай і на сённяшні дзень. Нягледзячы на вызваленне некаторых асоб, сотні людзей па-ранейшаму знаходзяцца за кратамі па палітычна матываваных абвінавачваннях [5]. Міжнародныя праваабарончыя арганізацыі працягваюць дакументаваць выпадкі жорсткага абыходжання, катаванняў і бесчалавечных умоў утрымання. Барацьба за вызваленне палітвязняў застаецца адным з ключавых

    # Палітвязні: Сімвал Супраціву ў Беларускай Рэвалюцыі 2020 года ## 1. Кароткае вызначэнне тэрміна **Палітвязні** (палітычныя зняволеныя) — гэта асобы, пазбаўленыя свабоды па палітычных матывах або з парушэннем іх правоў чалавека, у прыватнасці, правоў на свабоду выказвання меркаванняў, сходаў, аб”яднанняў, а таксама права быць праваабаронцам [1]. Гэтае вызначэнне часткова натхнёнае крытэрыямі, акрэсленымі Парламенцкай асамблеяй Савета Еўропы. ## 2. Гістарычны кантэкст і сувязь з беларускай рэвалюцыяй 2020 Феномен палітычных зняволеных у Беларусі набыў асаблівую вастрыню пасля прэзідэнцкіх выбараў 2020 года і наступных масавых пратэстаў супраць фальсіфікацыі вынікаў. Рэжым Аляксандра Лукашэнкі ў адказ на мірныя дэманстрацыі разгарнуў беспрэцэдэнтныя рэпрэсіі, якія прывялі да затрыманняў, арыштаў і асуджэнняў тысяч грамадзян. Многія з іх былі прызнаныя праваабарончымі арганізацыямі палітычнымі зняволенымі, бо іх пазбаўленне волі было звязана выключна з іх палітычнай пазіцыяй або ажыццяўленнем асноўных правоў і свабод [2]. ## 3. Канкрэтныя прыклады выкарыстання або падзеі Сярод найбольш вядомых беларускіх палітвязняў — лаўрэат Нобелеўскай прэміі міру, заснавальнік праваабарончага цэнтра «Вясна» Алесь Бяляцкі, а таксама лідаркі апазіцыі, такія як Марыя Калеснікава [3]. Спіс палітвязняў пастаянна папаўняецца і ўключае ў сябе журналістаў, блогераў, прадпрымальнікаў, членаў штабоў кандыдатаў у прэзідэнты і звычайных грамадзян, якія выказвалі сваё нязгоддзе з дзеяннямі ўладаў [1]. ## 4. Значэнне для беларускага грамадства Існаванне палітвязняў з’яўляецца балючым напамінам аб адсутнасці дэмакратыі і вяршэнства права ў Беларусі. Гэта стварае атмасферу страху і запалохвання, накіраваную на падаўленне любой формы іншадумства. Аднак, адначасова, палітвязні сталі сімвалам мужнасці і непакорлівасці беларускага народа. Іх лёс мабілізуе грамадзянскую супольнасць як унутры краіны, так і за яе межамі, прыцягваючы ўвагу міжнароднай супольнасці да праблем з правамі чалавека ў Беларусі [4]. ## 5. Актуальнасць на сённяшні дзень На жаль, сітуацыя з палітвязнямі ў Беларусі застаецца актуальнай і на сённяшні дзень. Нягледзячы на вызваленне некаторых асоб, сотні людзей па-ранейшаму знаходзяцца за кратамі па палітычна матываваных абвінавачваннях [5]. Міжнародныя праваабарончыя арганізацыі працягваюць дакументаваць выпадкі жорсткага абыходжання, катаванняў і бесчалавечных умоў утрымання. Барацьба за вызваленне палітвязняў застаецца адным з ключавых прыярытэтаў для беларускай дэмакратычнай супольнасці і міжнародных партнёраў [6]. ## Спасылкі [1] Human Rights House Foundation. *Freedom for Belarusian Political Prisoners*. [https://humanrightshouse.org/we-stand-for/human-rights-defenders/freedom-for-belarusian-political-prisoners/](https://humanrightshouse.org/we-stand-for/human-rights-defenders/freedom-for-belarusian-political-prisoners/) [2] Freedom House. *Lukashenka”s Revenge: Political Imprisonment in Belarus*. [https://freedomhouse.org/article/lukashenkas-revenge-political-imprisonment-belarus](https://freedomhouse.org/article/lukashenkas-revense-political-imprisonment-belarus) [3] AP News. *Female political prisoners in Belarus face abuse…*. [https://apnews.com/article/belarus-political-prisoners-women-lukashenko-crackdown-207834b0c505d394ea0e0decdc1f2978](https://apnews.com/article/belarus-political-prisoners-women-lukashenko-crackdown-207834b0c505d394ea0e0decdc1f2978) [4] Amnesty International. *Human rights in Belarus*. [https://www.amnesty.org/en/location/europe-and-central-asia/eastern-europe-and-central-asia/belarus/report-belarus/](https://www.amnesty.org/en/location/europe-and-central-asia/eastern-europe-and-central-asia/belarus/report-belarus/) [5] People in Need. *Belarus Frees 52, Hundreds Remain Behind Bars*. [https://www.peopleinneed.net/belarus-frees-52-political-prisoners-but-hundreds-remain-behind-bars-12912gp](https://www.peopleinneed.net/belarus-frees-52-political-prisoners-but-hundreds-remain-behind-bars-12912gp) [6] Article 19. *Belarus: The fight to release political prisoners continues*. [https://www.article19.org/resources/belarus-the-fight-to-release-political-prisoners-continues/](https://www.article19.org/resources/belarus-the-fight-to-release-political-prisoners-continues/)

  • Перамены

    Перамены – гэта працэс значных змен у грамадстве, палітыцы ці эканоміцы. У кантэксце беларускай рэвалюцыі 2020 года, перамены азначалі патрабаванне дэмакратычных рэформ, свабодных выбараў і спынення гвалту з боку ўладаў. Гэтыя падзеі мелі вялікае значэнне для беларускага грамадства, паказаўшы яго імкненне да свабоды і справядлівасці, а таксама спрыялі фарміраванню новай грамадзянскай ідэнтычнасці.

  • Пагоня

    Пагоня — гістарычны герб Вялікага Княства Літоўскага, які ўяўляе сабой выяву ўзброенага вершніка на белым кані. Гэта сімвал абароны Айчыны, незалежнасці і суверэнітэту Беларусі.

    У 2020 годзе, падчас масавых пратэстаў супраць фальсіфікацыі вынікаў прэзідэнцкіх выбараў, Пагоня перажыла сваё адраджэнне як магутны сімвал супраціву і надзеі. Яна з’явілася на вуліцах беларускіх гарадоў, аб’ядноўваючы людзей у іх імкненні да свабоды і справядлівасці. Гэты сімвал стаў візуальным увасабленнем калектыўнай памяці і гістарычнай пераемнасці.

    Для беларускага грамадства Пагоня — гэта не проста гістарычны герб, а сімвал нацыянальнай ідэнтычнасці, свабоды і непакорнасці. Яна ўвасабляе памяць пра слаўнае мінулае і імкненне да дэмакратычных перамен.