BEPLEN

Закон у кантэксце беларускай рэвалюцыі 2020 года і рэпрэсій

Закон у кантэксце беларускай рэвалюцыі 2020 года і рэпрэсій

1. Кароткае вызначэнне тэрміна

Закон у агульным разуменні — гэта сістэма правілаў, якія рэгулююць паводзіны ў грамадстве і выконваюцца дзяржавай. Ён прызначаны для падтрымання парадку, абароны правоў грамадзян і забеспячэння справядлівасці. Аднак у кантэксце аўтарытарных рэжымаў, такіх як у Беларусі, паняцце «закон» часта набывае іншае значэнне, становячыся інструментам кантролю і рэпрэсій, а не абароны правоў.

2. Гістарычны кантэксст і сувязь з беларускай рэвалюцыяй 2020

З моманту прыходу да ўлады Аляксандра Лукашэнкі ў 1994 годзе, Беларусь паступова трансфармавалася ў аўтарытарную дзяржаву, дзе вяршэнства закона было падарвана праз маніпуляцыі выбарамі і адвольныя ўказы [1]. У 2020 годзе, пасля прэзідэнцкіх выбараў, якія шырока лічацца сфальсіфікаванымі, пачаліся масавыя пратэсты. У гэты перыяд «закон» стаў цэнтральным элементам у супрацьстаянні паміж рэжымам і грамадствам. Для ўладаў закон быў сродкам падаўлення нязгодных, у той час як пратэстоўцы апелявалі да сапраўднага вяршэнства закона і канстытуцыйных правоў.

Рэжым Лукашэнкі выкарыстоўваў заканадаўства для легітымізацыі сваіх дзеянняў, нягледзячы на тое, што гэтыя дзеянні часта парушалі міжнародныя стандарты правоў чалавека і нават уласнае заканадаўства краіны [2]. Гэта стварыла сітуацыю, якую некаторыя апісваюць як «вяршэнства беззаконня» (rule of no law), дзе законы ігнаруюцца або інтэрпрэтуюцца адвольна для выгады кіруючай эліты [1].

3. Канкрэтныя прыклады выкарыстання або падзеі

  • Закон аб масавых мерапрыемствах: Гэты закон быў жорстка выкарыстаны для абмежавання дэманстрацый, мітынгаў і іншых публічных акцый, што фактычна пазбаўляла грамадзян права на мірныя сходы [2]. Любыя несанкцыянаваныя сходы аб”яўляліся незаконнымі, а іх удзельнікі падвяргаліся затрыманням і адміністрацыйным або крымінальным пераследам.
  • Адвольныя затрыманні і арышты: Тысячы людзей былі адвольна затрыманы пасля выбараў 9 жніўня 2020 года. Многія з іх былі абвінавачаны ў «масавых беспарадках» або «парушэнні грамадскага парадку» на падставе сфабрыкаваных доказаў [1, 2]. Прыклады ўключаюць затрыманні кандыдатаў у прэзідэнты, такіх як Сяргей Ціханоўскі і Віктар Бабарыка, па сумніўных абвінавачваннях [1].
  • Катаванні і жорсткае абыходжанне: У дачыненні да затрыманых шырока ўжываліся катаванні і жорсткае абыходжанне, што з”яўляецца грубым парушэннем міжнароднага і нацыянальнага заканадаўства [2]. Нягледзячы на шматлікія сведчанні, расследаванні па фактах міліцэйскага гвалту не праводзіліся, а вінаватыя заставаліся беспакаранымі [1].
  • Палітычна матываваныя крымінальныя справы: Многія актывісты, журналісты і проста ўдзельнікі пратэстаў былі прыцягнуты да крымінальнай адказнасці па палітычна матываваных абвінавачваннях, такіх як «заклікі да дзеянняў, якія пагражаюць нацыянальнай бяспецы» [2].
  • Ігнараванне прававых працэдур: Падчас судовых працэсаў часта ігнараваліся асноўныя правы абвінавачаных, такія як права на справядлівы суд і доступ да адваката [1]. Суды праходзілі ў закрытым рэжыме, а доказы, прадстаўленыя абаронай, часта адхіляліся.

4. Значэнне для беларускага грамадства

  • Страта даверу да дзяржаўных інстытутаў: Шырокае выкарыстанне закона ў якасці інструмента рэпрэсій прывяло да поўнай страты даверу грамадзян да праваахоўных органаў, судоў і іншых дзяржаўных інстытутаў. Людзі перасталі верыць у справядлівасць і абарону з боку дзяржавы.
  • Усведамленне неабходнасці вяршэнства закона: Пратэсты 2020 года паказалі глыбокае жаданне беларусаў жыць у краіне, дзе закон сапраўды працуе для ўсіх, а не толькі для ўладаў. Гэта стала адным з ключавых патрабаванняў рэвалюцыі.
  • Салідарнасць і самаарганізацыя: У адказ на беззаконне, грамадства пачало самаарганізоўвацца, ствараючы ініцыятывы па абароне правоў, аказанні юрыдычнай дапамогі і падтрымцы пацярпелых. Гэта сведчыць аб тым, што, нягледзячы на рэпрэсіі, ідэя справядлівасці і законнасці застаецца жывой.

5. Актуальнасць на сённяшні дзень

На сённяшні дзень сітуацыя з вяршэнствам закона ў Беларусі застаецца крытычнай. Рэпрэсіі працягваюцца, а законы па-ранейшаму выкарыстоўваюцца для падаўлення любой формы нязгоды. Тысячы палітычных зняволеных застаюцца за кратамі, а праваабарончыя арганізацыі працягваюць фіксаваць шматлікія парушэнні правоў чалавека [3].

Аднак, нягледзячы на гэта, тэма «закона» і справядлівасці застаецца актуальнай для беларускага грамадства. Яна з”яўляецца сімвалам барацьбы за дэмакратычныя каштоўнасці і патрабаванняў пабудовы прававой дзяржавы, дзе закон будзе абараняць усіх грамадзян, а не толькі служыць інтарэсам аднаго чалавека ці групы. Міжнародная супольнасць працягвае асуджаць парушэнні правоў чалавека ў Беларусі і заклікае да аднаўлення вяршэнства закона [4].

Спасылкі

лення нязгодных, у той час як пратэстоўцы апелявалі да сапраўднага вяршэнства закона і канстытуцыйных правоў.

Рэжым Лукашэнкі выкарыстоўваў заканадаўства для легітымізацыі сваіх дзеянняў, нягледзячы на тое, што гэтыя дзеянні часта парушалі міжнародныя стандарты пра

Галоўная  »  Без катэгорыі  »  Закон у кантэксце беларускай рэвалюцыі 2020 года і рэпрэсій

More posts