# Я выходжу
## 1. Кароткае вызначэнне тэрміна
«Я выхожу» (бел. «Я выходжу») — гэта беларускі палітычны лозунг, які набыў шырокае распаўсюджванне падчас масавых пратэстаў у Беларусі ў 2020–2021 гадах. Ён стаў сімвалам грамадзянскай непадпарадкаванасці і заклікам да ўдзелу ў акцыях пратэсту, а таксама выразам салідарнасці і супраціву неправамерным дзеянням уладаў [1].
## 2. Гістарычны кантэкст і сувязь з беларускай рэвалюцыяй 2020
Лозунг «Я выхожу» узнік у трагічных абставінах пасля забойства мінскага актывіста Рамана Бандарэнкі 12 лістапада 2020 года. Напярэдадні, 11 лістапада, невядомыя асобы ў масках прыехалі на «Плошчу Перамен» (неафіцыйная назва двара ў Мінску) з мэтай зрэзаць бел-чырвона-белыя стужкі. 31-гадовы Раман Бандарэнка выйшаў з дому, каб высветліць сітуацыю, папярэдне пакінуўшы ў дваровым Telegram-чаце паведамленне «Я выхожу». На дзіцячай пляцоўцы ён быў збіты, пасля чаго дастаўлены ў мясцовы РУУС. З міліцыі Бандарэнка быў накіраваны ў хуткую дапамогу, дзе ў яго дыягнаставалі ўнутрымазгавы кровазліццё і цяжкія цялесныя пашкоджанні. 12 лістапада 2020 года Раман Бандарэнка памёр, не прыходзячы ў прытомнасць [1, 2].
Гэтыя падзеі выклікалі хвалю абурэння ў беларускім грамадстве, і словы «Я выхожу» хутка сталі сімвалам мужнасці, непадпаракаванасці і гатоўнасці да барацьбы за свабоду і справядлівасць. Лозунг стаў магутным заклікам да дзеяння, аб’ядноўваючы людзей у іх імкненні выказаць пратэст супраць гвалту і беззаконня.
## 3. Канкрэтныя прыклады выкарыстання або падзеі
Пасля смерці Рамана Бандарэнкі лозунг «Я выхожу» стаў асновай для шэрагу акцый пратэсту [3].
* **13 лістапада 2020 года:** Беларуская дыяспара ў Маскве выкарыстала лозунг на плакатах, суправаджаючы яго свечкамі і бел-чырвона-белымі сцягамі [4].
* **15 лістапада 2020 года:** Пратэсты ў Беларусі, якія праходзілі пад гэтым лозунгам, прывялі да затрымання больш за 1000 чалавек [5].
* **Графіці і надпісы:** Лозунг актыўна распаўсюджваўся ў выглядзе графіці і надпісаў на платах, застаючыся прыкметным элементам пратэстнай прасторы да лютага 2021 года [6].
* **Культурныя творы:** Музыканты Піт Паўлаў і Аляксандр Памідораў прысвяцілі Раману Бандарэнку і яго апошнім словам песню «Я выхожу» [10, 11]. На YouTube-канале анімацыйнага персанажа Mr. Freeman было апублікавана відэа ў падтрымку пратэстуючых беларусаў пад назвай «Я выхожу» [12, 13, 14]. У снежні 2020 года выйшаў дакументальны фільм Дар’і Дземюры, Максіма Шведа і Кацярыны Ігнашэвіч пад назвай «Я выхожу», прысвечаны пратэстным акцыям у Мінску [3, 15]. У красавіку 2021 года была выдадзена фотакніга «Я выхожу», створаная графічным дызайнерам Аляксеем Пірсам, а ў ліпені таго ж года Святлана Ціханоўская перадала яе асобнік у Бібліятэку Кангрэса ЗША [16].
## 4. Значэнне для беларускага грамадства
Лозунг «Я выхожу» стаў сімвалам салідарнасці, мужнасці і непакорлівасці беларускага народа. Ён адлюстроўваў гатоўнасць людзей выходзіць на вуліцы, нягледзячы на пагрозу рэпрэсій, і супраціўляцца несправядлівасці. Гэты лозунг падкрэсліваў ідэю спантаннага адзінства сярод удзельнікаў маршаў, якія часта не былі арганізаванымі групамі, а прадстаўлялі сабой супольнасць незнаёмых людзей, аб’яднаных агульнай мэтай [8]. Ён таксама служыў зваротам да тых, хто назіраў за пратэстамі з вокнаў сваіх кватэр, заклікаючы іх далучыцца да агульнай справы («Я выхожу — выходи и ты!») [8].
## 5. Актуальнасць на сённяшні дзень
На сённяшні дзень лозунг «Я выхожу» застаецца актуальным напамінам пра падзеі 2020 года і працяглыя рэпрэсіі ў Беларусі. Ён сімвалізуе незгасальнае імкненне беларускага грамадства да свабоды, дэмакратыі і справядлівасці. Нягледзячы на жорсткасць рэжыму і пераслед актывістаў, гэты лозунг працягвае натхняць беларусаў як унутры краіны, так і за яе межамі, нагадваючы пра важнасць грамадзянскай пазіцыі і салідарнасці. Ён служыць сімвалам памяці аб ахвярах рэпрэсій і заклікам да працягу барацьбы за лепшую будучыню Беларусі.
## Спасылкі:
[1] [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF_%D0%B2%D1%8B%D1%85%D0%BE%D0%B6%D1%83](https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF_%D0%B2%D1%8B%D1%85%D0%BE%D0%B6%D1%83)
[2] [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE,_%D0%A0%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD_%D0%98%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87](https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE,_%D0%A0%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD_%D0%98%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87)
[3] [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF_%D0%B2%D1%8B%D1%85%D0%BE%D0%B6%D1%83#%D0%92%D0%BE_%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BC%D1%8F_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D1%82%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%B2](https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF_%D0%B2%D1%8B%D1%85%D0%BE%D0%B6%D1%83#%D0%92%D0%BE_%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BC%D1%8F_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D1%82%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%B2)
[4] [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF_%D0%B2%D1%8B%D1%85%D0%BE%D0%B6%D1%83#cite_note-4](https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF_%D0%B2%D1%8B%D1%85%D0%BE%D0%B6%D1%83#cite_note-4)
[5] [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF_%D0%B2%D1%8B%D1%85%D0%BE%D0%B6%D1%83#cite_note-5](https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF_%D0%B2%D1%8B%D1%85%D0%BE%D0%B6%D1%83#cite_note-5)
[6] [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF_%D0%B2%D1%8B%D1%85%D0%BE%D0%B6%D1%83#cite_note-6](https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF_%D0%B2%D1%8B%D1%85%D0%BE%D0%B6%D1%83#cite_note-6)
[8] [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF_%D0%B2%D1%8B%D1%85%D0%BE%D0%B6%D1%83#%D0%90%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7](https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF_%D0%B2%D1%8B%D1%85%D0%BE%D0%B6%D1%83#%D0%90%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7)
[10] [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF_%D0%B2%D1%8B%D1%85%D0%BE%D0%B6%D1%83#cite_note-10](https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF_%D0%B2%D1%8B%D1%85%D0%BE%D0%B6%D1%83#cite_note-10)
[11] [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF_%D0%B2%D1%8B%D1%85%D0%BE%D0%B6%D1%83#cite_note-11](https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF_%D0%B2%D1%8B%D1%85%D0%BE%D0%B6%D1%83#cite_note-11)
[12] [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF_%D0%B2%D1%8B%D1%85%D0%BE%D0%B6%D1%83#cite_note-12](https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF_%D0%B2%D1%8B%D1%85%D0%BE%D0%B6%D1%83#cite_note-12)
[13] [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF_%D0%B2%D1%8B%D1%85%D0%BE%D0%B6%D1%83#cite_note-13](https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF_%D0%B2%D1%8B%D1%85%D0%BE%D0%B6%D1%83#cite_note-13)
[14] [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF_%D0%B2%D1%8B%D1%85%D0%BE%D0%B6%D1%83#cite_note-14](https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF_%D0%B2%D1%8B%D1%85%D0%BE%D0%B6%D1%83#cite_note-14)
[15] [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF_%D0%B2%D1%8B%D1%85%D0%BE%D0%B6%D1%83#cite_note-15](https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF_%D0%B2%D1%8B%D1%85%D0%BE%D0%B6%D1%83#cite_note-15)
[16] [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF_%D0%B2%D1%8B%D1%85%D0%BE%D0%B6%D1%83#cite_note-16](https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF_%D0%B2%D1%8B%D1%85%D0%BE%D0%B6%D1%83)