пасля прэзідэнцкіх выбараў 2020 года. _Вікіпедыя_. Даступна па адрасе: Слова беларускай рэвалюцыі 2020 года

1. Кароткае вызначэнне тэрміна

Эміграцыя ў кантэксце беларускай рэвалюцыі 2020 года — гэта масавы адток насельніцтва з Беларусі, які значна ўзмацніўся пасля прэзідэнцкіх выбараў 9 жніўня 2020 года і наступных за імі масавых акцый пратэсту, жорстка падаўленых рэжымам Аляксандра Лукашэнкі [1]. Гэты працэс быў выкліканы палітычнымі рэпрэсіямі, пераследам грамадзянскіх актывістаў, журналістаў, прадстаўнікоў апазіцыі, а таксама агульным пагаршэннем палітычнай і эканамічнай сітуацыі ў краіне.

2. Гістарычны кантэкст і сувязь з беларускай рэвалюцыяй 2020

Да 2020 года Беларусь ужо мела пэўны ўзровень эміграцыі, аднак падзеі жніўня 2020 года сталі каталізатарам беспрэцэдэнтнага адтоку насельніцтва. Пасля фальсіфікаваных вынікаў выбараў і брутальнага разгону мірных пратэстаў, тысячы беларусаў былі вымушаны пакінуць краіну, каб пазбегнуць арыштаў, катаванняў і палітычна матываваных судовых пераследаў [1]. Гэтая хваля эміграцыі адрозніваецца ад папярэдніх сваім маштабам і прычынамі, якія ляжаць у аснове палітычнага пераследу і імкнення да захавання асаF_%D0%BF%D1%80%D1%8D%D0%B7%D1%96%D0%B4%D1%8D%D0%BD%D1%86%D0%BA%D1%96%D1%85_%D0%B2%D1%8B%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%9E_2020_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0

[2] Пяць гадоў пасля. Беларусь паміж выпаленай зямлёй і культурнай эміграцыяй. _LSM.LV_. Даступна па адрасе: https://bel.lsm.lv/artikul/naviny/navinyбістай свабоды і бяспекі.

3. Канкрэтныя прыклады выкарыстання або падзеі

• Маштабы адтоку: Паводле звестак Міністэрства ўнутраных спраў Рэспублікі Беларусь, у 2021—2022 гадах больш за 200 тысяч грамадзян пакінулі Беларусь. Іншыя крыніцы, такія як dev.by, ацэньваюць колькасць IT-спецыялістаў, якія пакінулі краіну, у 16-23 тысячы чалавек [1]. Агульная колькасць эмігрантаў пасля 2020 года ацэньваецца ў 200-500 тысяч чалавек [3, 4].
• Напрамкі эміграцыі: Асноўнымі краінамі, куды накіроўваліся беларускія эмігранты, сталі Польшча, Літва, Украіна (да поўнамаштабнага ўварвання Расіі), Латвія і іншыя краіны ЕС [1]. Гэтыя краіны часта прапаноўвалі гуманітарныя візы і праграмы падтрымкі для беларусаў, якія пацярпелі ад рэпрэсій.
• Культурная эміграцыя: Многія беларускія арганізацыі грамадзянскай супольнасці, незалежныя СМІ, тэатры, выдавецтвы і адукацыйныя ініцыятывы былі вымушаны перанесці сваю дзейнасць за мяжу. Гэта прывяло да стварэння моцнай культурнай інфраструктуры ў выгнанні, якая працягвае развіваць беларускую культуру, мову і мастацтва, нягледзячы на рэпрэсіі на радзіме [2].

4. Значэнне для беларускага грамадства

Эміграцыя мае глыбокія і шматгранн/10.08.2025-pyac-gado-paslya-belarus-pamiz-vypalenai-zyamlyoi-i-kulturnai-emigracyyai.a609706/

[3] Belarusians in Exile: Countries of the EU, Council of Europe Seek to Support Repressed Abroad. _PISM_. Даступна па адрасе: https://www.pism.pl/publications/belarusians-in-exile-countries-of-the-eu-council-of-ыя наступствы для беларускага грамадства:

• Страта чалавечага капіталу: Адток высокакваліфікаваных спецыялістаў, моладзі і актыўных грамадзян прыводзіць да значнай страты чалавечага капіталу, што негатыўна ўплывае на эканоміку, навуку і інавацыі ў Беларусі.
• Захаванне і развіццё беларускай ідэнтычнасці за мяжой: Беларуская дыяспара за мяжой стала важным цэнтрам захавання і развіцця нацыянальнай культуры, мовы і гістарычнай памяці. Яна адыгрывае ключавую ролю ў падтрымцы дэмакратычных пераўтварэнняў у Беларусі і прыцягненні міжнароднай увагі да сітуацыі ў краіне.
• Раскол грамадства: Эміграцыя стварае раскол паміж тымі, хто застаўся ў краіне, і тымі, хто быў вымушаны зʼехаць, што можа ўскладніць працэсы нацыянальнага прымірэння і аднаўлення ў будучыні.

5. Актуальнасць на сённяшні дзень

Працэс эміграцыі з Беларусі працягваецца і на сённяшні дзень. Рэпрэсіі не спыняюцца, а ў некаторых выпадках нават узмацняюцца, што прымушае ўсё новых людзей пакідаць радзіму. Міжнародныя арганізацыі і праваабаронцы працягваюць фіксаваць парушэнні правоў чалавека ў Беларусі і заклікаюць да вызвалення палітвязняў. Беларуская дыяспара актыўна працуе над падтрымкай суайчыннікаў за мяжой і каардынацыяй намаганняў па дэмакратызацыі Беларусі. Тэма эміграцыі застаецца адной з найбольш балючых і актуальных для беларускага грамадства, сімвалізуючы барацьбу за свабоду і гeurope-seek-to-support-repressed-abroad

[4] The mental health and wellbeing of Belarusians in exile in Poland: A qualitative study. _ScienceDirect_. Даступна па адрасе: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2666623525000303однасць.

Спасылкі

[1] Эміграцыя з Беларусі пасля прэзідэнцкіх выбараў 2020 года. _Вікіпедыя_. Даступна па адрасе: https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%BC%D1%96%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D0%B7_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D1%81%D0%BB%D1%8F_%D0%BF%D1%80%D1%8D%D0%B7%D1%96%D0%B4%D1%8D%D0%BD%D1%86%D0%BA%D1%96%D1%85_%D0%B2%D1%8B%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%9E_2020_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0 [2] Пяць гадоў пасля. Беларусь паміж выпаленай зямлёй і культурнай эміграцыяй. _LSM.LV_. Даступна па адрасе: https://bel.lsm.lv/artikul/naviny/naviny/10.08.2025-pyac-gado-paslya-belarus-pamiz-vypalenai-zyamlyoi-i-kulturnai-emigracyyai.a609706/ [3] Belarusians in Exile: Countries of the EU, Council of Europe Seek to Support Repressed Abroad. _PISM_. Даступна па адрасе: https://www.pism.pl/publications/belarusians-in-exile-countries-of-the-eu-council-of-europe-seek-to-support-repressed-abroad [4] The mental health and wellbeing of Belarusians in exile in Poland: A qualitative study. _ScienceDirect_. Даступна па адрасе: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2666623525000303